سونامی مهاجرت گسترده به شهرها، گوشه‌ای از کارنامه سیاه چهل ساله؛ قسمت ششم
بخش ششم از نگاهی به کارنامه چهل ساله جمهوری اسلامی را به سونامی مهاجرت به شهرها، اختصاص داده‌ایم. در بحث مهاجرت، دو نوع از مهاجرت، داخلی و برون‌مرزی مورد اشاره است. در این رابطه، سیاستهای مخرب حاکمیت در پهنه اجتماعی و اقتصادی به مهاجرت گسترده شهروندان از محیط‌زیست‌شان انجامیده است. خبرگزاری ایرنا در تاریخ ۱۴ مهرماه ۱۳۹۷ نوشته است: «به‌طور متوسط هر سال ۷۰۰هزار نفر از جمعیت روستاهای کشور کاسته می‌شود.»
ریشه‌های سونامی مهاجرت
«بحران آب و کشاورزی» و فقر فراگیر در روستاهای ایران از علل اصلی سونامی مهاجرت داخلی، یا ترک روستاها و سیل مهاجرت به شهرها به شمار می‌آید. علاوه بر این عوامل، زمینه‌های روحی و روانی ناشی از تخریب محیط‌زیست را نیز نباید از نظر دور داشت. زمینه‌هایی مانند نبودن امکانات زیرساختی و خدمات زندگی روستایی و آثار مستقیم آنها بر تخریب بنیاد و ساختار زندگی و ناامیدی از بهبود شرایط روستاها.
فرار مغزها از ایران
در کنکاش سونامی مهاجرت برون مرزی، کافیست به عنوان چند خبر از مهاجرت یا فرار مغزها از ایران توجه کنیم تا به علل بحران مهاجرت در داخل ایران بیشتر پی ببریم. روزنامه تابناک در تاریخ ۱۰ مردادماه سال گذشته (۹۶) نوشت: «ایران در رتبه ششمین کشور جهان با بیشترین میزان فرار مغزها است.» همین روزنامه در ۲۱ آذر همان سال آمار عجیب فرار مغزها از ایران را اینچنین انعکاس داده است: « خروج ۱۸۰هزار نفر از دانش‌آموختگان کشور در سال ۱۳۹۴ و سونامی مهاجرت به دیگر کشورها برابر است با مجموع درآمد نفت که فاجعه‌ای برای کشور است.»
اقتصاد آنلاین در ۸دی‌ماه امسال(۹۷) به رتبه حیرت‌انگیز ایران در فرار مغزها پرداخته، و در ادامه نوشته است: «در سال ۲۰۱۸ تعداد دانشجویان مهاجر از ایران ۱۲هزار و ۷۰۰نفر اعلام شده است. ۹۰درصد دانشجویان ایرانی پس از اتمام تحصیل در آمریکا می‌مانند.»
چهل سال تخریب محیط‌زیست، یکی از عوامل سونامی مهاجرت
نسبت جمعیت شهری به روستایی، یکی از شاخص‌ها و نشانه‌های مهاجرت است. در این باره سایت تجارت فردا در ۱۳ اردیبهشت ۹۴ در مطلبی زیر عنوان «خشک‌آبادها» از قول عادل آذر، رئیس مرکز آمار ایران، نوشته است: «در سال ۱۳۹۰ نسبت جمعیت شهری به روستایی از ۷۱ به ۲۹درصد رسید؛ در حالیکه، اینک در سال ۱۳۹۷ این نسبت باید بسیار بیشتر شده باشد و در واقع طی ۷ سال گذشته با سونامی خشکسالی، سهم جمعیت روستایی کشور از ۲۹ درصد هم به مراتب کمتر شده است. آمار ۳۳ هزار روستای متروکه گواه این حقیقت تلخ و دردناک می‌باشد.»
با گذشت ۴۰ سال از انقلاب سال ۱۳۵۷ هنوز برخی از روستاهای ایران دوره تحصیلی بیشتر از پایه دبستان را ندارند! در نمونه‌ای از این فقر تحصیلی، خبرگزاری ایرنا در ۱۴ مهر ۹۷ از قول فرهاد طهماسبی، جامعه‌شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی، می‌نویسد: «دسترسی به آموزش نشان می‌دهد که مقاطع تحصیلی مختلف هنوز روستاها را کاملاً پوشش نداده و روستاییان باانگیزه، برای ادامه تحصیل مجبورند روستاهای خود را به مقصد شهر ترک کنند.»
لازم به ذکر است که ۶۰ درصد کودکان بازمانده از تحصیل در گروه سنی ۶ تا ۱۱ سال به علت فقر اقتصادی به مدرسه نمی‌روند. مهاجرت، ازدواج زودهنگام و حاشیه‌نشینی از دیگر علل بازماندن از تحصیل است. اما، وزارت آموزش و پرورش می‌گوید: «دولت بودجه ویژه‌ای برای رفع موانع اقتصادی و اجتماعی بازماندن کودکان از تحصیل به این وزارتخانه اختصاص نداده است.»
اختاپوس فساد در تاروپود بنیاد اقتصاد
فساد تنیده شده در تاروپود اقتصاد ایران، باعث ایجاد سونامی مهاجرت به شهرها و شکل‌گیری بحران جمعیت شده است. از آخرین نمونه‌های عوامل مهاجرت روستاییان بر اثر نبود بنیادهای اقتصادی، خبرگزاری ایرنا ۱۴مهر ۹۷ چنین گزارش کرده است: «۱۹میلیون مهاجر روستایی در مناطق حاشیه‌ای شهرها قابل توجه است.» همه نظریات در ارزیابی علل سونامی مهاجرت ، به نقش اقتصاد در برانگیختن فرد برای مهاجرت انگشت گذاشته‌اند. در حال حاضر آب آشامیدنی ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در ۶۸۰۰ نقطه ایران با تانکر تأمین می‌شود.
شیب مهاجرت به سمت مازندران
تا امروز در سلسله گزارش‌هایی، به بررسی «بحران آب و کشاورزی»، «بحران آلودگی هوا»، «ریزگردها»، «نابودی دریاچه‌ها و تالاب‌ها»، «روستاهای متروکه و سونامی مهاجرت» پرداختیم. بی شک، سلسله بحران‌های فوق‌الذکر، این حاکمیت بر مردم ایران تحمیل کرده و باعث فقر و محرومیت و بسیاری از معضلات اجتماعی شده است. در آخرین قسمت، بیکاری و ارتش بیکاران را مورد بازنگری قرار می‌دهیم و نتیجه‌گیری خود را از این بحران‌ها و چشم‌انداز خروج از آنها را دنبال خواهیم کرد.
No comments:
Post a Comment